از سلسله جلسات اخلاق در قرآن با موضوع حسادت در قرآن

جلسه هفته ی پیش وقتی به آیات اولیه ی سوره ی یوسف درباره ی حسادت پرداختیم به سوالی رسیدیم و آن این بود که آیا یعقوب(ع) با رفتار پر مهر و محبتی که نسبت به یوسف (ع)داشت عامل بروز حسادت برادران یوسف(ع)  شد و اگر چنین است پس یعقوب نبی (ع) در گناهکاری  با برادران یوسف شریک است؟ گفته شد یعقوب یوسف را خیلی دوست می داشت.اما یعقوب چه کند که یوسف دوست داشتنی بود !!!هم از صورت و هم از سیرت نیکو بود.رفتار یعقوب نبی طبیعی بود.یعقوب سعی می کرد که رفتارش حسادت برانگیز نباشد چون فرزندان خود را می شناخت اما چه کند که هر وقت یوسف را می دید قرار از کف می داد.چرا که یوسف صفاتی داشت که یعقوب را جذب می کرد.برق نگاه یعقوب به یوسف برای برادران یوسف کفایت می کرد تا حسادت کنند.

موضوع را از زاویه ی دیگر ببینیم. تصور کنید در این داستان یعقوب(ع)نبود. دوازده برادر بودند که یکی از این برادران از هر جهت برتر است . کوچک تر از ده برادر دیگر است اما از آن برادرها بزرگ تر می زند. به درایت .به عقل به هر صفتی که فکر کنید حتی به رخ زیبا او برتر و والاتر است. اگر جنس این برادرها خوب باشد تمام این صفات باعث جذب می شود .عاشق یوسف می شوند.اما اگر جنس این برادر ها خراب باشد دل آنها بیمار باشد که بود ، همین صفات و حتی کمتر از آن باعث حسادت می شد.رفتار یعقوب نبی باعث حسادت نشد بلکه صفات برجسته یوسف(ع)باعث بروز شد.یوسف این صفات را چقدر می توانست پنهان کند؟اصلا می توانست آن را پنهان کند؟ نه چرا که دنیا محل بروز و صدور صفات انسان است. در نتیجه همیشه این درد باقی می ماند که خوبان عالم مورد حسادت ناتوانان قرار گیرند. مولانا می گوید:

یوسفان از رشک زشتان در چهند              کز عدو خوبان در آتش می زیند

یوسفان از مکر اخوان در چهند                کز حسد یوسف به گرگان می دهند

از حسد بر یوسف مصری چه رفت          این حسد اند کمین گرگیست زفت

پس ذات یوسف برای یعقوب جذبه می آفرید.مثل آهن و آهن رباست. از آهن انتظاری غیر از ربایش آهن نمی توان جست. این صفات یوسف بود که در دل یعقوب ولوله انداخت.قاعده این است که همین اتفاق هم برای برادران یوسف می افتاد اما دل برادران یوسف بیمار بود . به جای مجذوب شدن حس محدود شدن پیدا کردند و حسادت ورزیدند.

چقدر بیمار دل باید باشد انسانی که یوسف زیبا را ببیند و دل نبندد.البته ریشه های حسادت را بعدا در جلسات بعدی مرور می کنیم.

این برادران یادشان رفته است که هر کس که جمالی دارد بالا نشین است.سعدی قشنگ می گوید. می گوید بین کتاب قران مردم به عنوان نشان خواندن پر طاووس می گذارند.هیچ وقت پر کلاغ یا جغد یا هر پرنده ی دیگر را قرار نمی دهند زیرا زیبا ترین پرنده در جهان ارزش قرار گرفتن بین با ارزش ترین مصحف آسمانی را دارد. چرا که زیباست .

پر طاووس در اوراق مصاحف دیدم

گفتم این منزلت از قدر تو می بینم بیش

گفت خاموش!هر کس که جمالی دارد

هر کجا پای نهد جای دهندش در پیش

یوسف (ع) زیبا صورت و سیرت بود جایش بالا بود .مقامش بالا بود یعقوب جدب یوسف شد و برادران یوسف نفهمیدند و حسادت ورزیدند و یوسف را به چاه انداختند.

 ۴/۸/۹۰